Meer weten

logo ilba

Ageing in Place als antwoord op de toenemende druk in de ouderenzorg.

Ageing in Place als antwoord op de toenemende druk in de ouderenzorg.

Ageing in place   /   11/05/2021   /   0 OPMERKINGEN   /  A+ | a-
We worden allemaal ouder. De gemiddelde levensverwachting in Vlaanderen ligt al ruim boven de tachtig. En dat is natuurlijk prachtig, zeker als we dit in goede gezondheid kunnen doen. Maar dit brengt natuurlijk ook nieuwe maatschappelijke uitdagingen met zich mee. Hoe gaan we de ouderenzorg die nu al onder druk staat organiseren? Zijn er alternatieven? Is 'ageing in place' of 'langer zelfstandig thuis wonen' dé oplossing? Je leest het hieronder.


Het cliché van ouderdom en zorgbehoevendheid

Bijna 20% van de Belgische bevolking is ouder dan 65 jaar. 9% is vandaag 75-plus en ruim 6,5% is ouder dan 80. En we weten dat de levensverwachting toeneemt en die cijfers dus zullen blijven stijgen. In Vlaanderen schat men dat het aantal 65-plussers in 2030 bijna 1/4 van de totale bevolking zal uitmaken en tegen 2050 al 1/3. Het aantal 80-plussers zal dan ruim 11% bedragen of 1 op 9.

Dat is natuurlijk prachtig. Iedereen wordt het liefst van al mooi en vitaal ouder in zijn eigen huis of thuis. Dat noemen we ‘ageing in place’. Dit heeft niet alleen te maken met ‘thuis’ blijven wonen, maar ook een plek hebben waar je je goed en jezelf voelt, waar je je veilig en onafhankelijk voelt en je contact hebt met anderen. Zowat 95% van de ouderen, overal ter wereld, kijkt uit naar dit toekomstbeeld.

Maar helaas is de realiteit vaak nog anders. Met de jaren komen de ongemakken en veel mensen ‘moeten’ uiteindelijk naar een woonzorgcentrum. Ondanks het harde werk van de zorgteams, worden mensen daar dikwijls nog altijd in een keurslijf gestoken van strikte regels en uren (eten, wassen, slapen, …). Hierdoor krijgen ze het gevoel geen zeggenschap meer te hebben over hun leven, waardoor hun welbevinden afneemt.

Het negatieve verband tussen ouderdom en zorgbehoevendheid wordt hierdoor bevestigd en versterkt. En de huidige coronacrisis heeft dat beeld nog scherper gesteld.
 

De basisprincipes van gezond ouder worden zijn simpel

Gezond oud worden is gebaseerd op twee basisprincipes: autonomie en activiteit. Wie gezond oud wil worden, moet zelfstandig en actief blijven. En dat moeten we zo lang mogelijk proberen te behouden, waar iemand ook woont of verblijft.

Dat dit ook in een woonzorgcentrum kan, bewijst het succes van WZC die werken volgens het concept van kleinschalige leefgroepen met zorg op maat van de bewoner en mét inspraak van de bewoner. Maar dit is een stuk duurder qua personeelsinzet. Hierdoor vindt men dit concept niet altijd haalbaar, niet financieel, noch naar invulling van het personeelskader.

Een verblijf in een woonzorgcentrum kost een bewoner gemiddeld 60 euro per dag of 1.800 euro per maand. Dat is hoger dan een doorsnee pensioen. De overheid legt daar nog eens 80 euro per dag bovenop. En dat was vóór de coronacrisis, dus met de veel te krappe personeelsnormen, vóór de beloofde loonsverhoging met 6,5% en vóór de tijdelijke extra subsidiëring om de leegstaande bedden ten gevolge van de coronadoden te compenseren. Het financiële plaatje wordt dus onhoudbaar, zowel voor de overheid als voor de bewoners.

Oud worden in de eigen vertrouwde familiale omgeving is dan de voor de hand liggende oplossing. Maar dit is natuurlijk helemaal niet zo simpel. Dat heeft de huidige coronacrisis nog maar eens aangetoond. Want gezondheid is uiteraard de voornaamste, maar niet de enige voorwaarde om langer thuis te blijven wonen. Er speelt nog zoveel meer om je goed en veilig te voelen.

De digitale wereld die sneller en sneller draait, de oudere woning die aandacht behoeft, de complexer en digitaler wordende administratie, … Kortom ook je omgevingsfactoren moeten goed zitten.

ageing in place - digitale wereld - foto Andrea Piacquadio
 

De druk op de mantelzorgers neemt sterk toe

Mantelzorgers die zorgen voor een pa of ma die thuis woont, krijgen te maken met een gigantische mentale druk. Ze zitten geprangd tussen de zorg voor hun eigen gezin, hun werk, hun sociaal leven en dan ook nog mantelzorg voor hun ouders. Bovendien wonen ze ook niet altijd in de buurt. Hierdoor is het voor hen niet altijd makkelijk om snel te handelen of voldoende ondersteuning te bieden.

Deze druk op mantelzorgers is het gevolg van wat experten de grijze druk (= aantal 65+/aantal 20-65) noemen. Tegen 2030 zal deze sterk zal toenemen en stijgen naar 47,8%. Dit betekent dat er per oudere slechts 2 potentiële mantelzorgers zijn. De witte druk (= aantal 80+/aantal 20-65) stijgt naar 13,5% of bij na 1 op 7. Concreet houdt dit in dat er steeds minder mensen zullen zijn om de zorg voor de ouderen op zich te nemen. Het risico bestaat dus dat veel ouderen er alleen dreigen voor te staan.

Gelukkig is er voor die mantelzorgers soms een mantelzorgpremie en/of -verlof beschikbaar. Maar dat is zeker niet voldoende om ondersteuning lange tijd en structureel op te vangen. Het feit dat ‘mantelzorgpremie’ heel wat gezocht wordt op het internet, zegt echter veel. Bovendien kan geld wel helpen, maar biedt het geen ondersteuning op mentaal vlak.
 

De druk op mantelzorgers verlichten is dus keihard nodig. Maar hoe doen we dat?

In de VS, waar het idee van ‘ageing in place’ vandaan komt, is al heel wat onderzoek gedaan naar wat nu precies nodig is om mensen ‘goed’ te houden op oudere leeftijd. We haalden het al aan: autonomie en activiteit inderdaad. Maar waar zit hem dat precies in?
 

De woning

Allereerst is er je huis. Een goed verzorgd huis, op orde, met goede energievoorziening, isolatie en up-to-date comfort (het hoeft niet sjiek te zijn!) is een belangrijke factor. Je voelt je er veilig, je hebt ook minder valrisico en je ergert je minder aan kleine hindernissen. 

Je omgeving.

De buurt waar je woont, waar je herinneringen aan hebt is een belangrijke factor. Je kent er de buurtwinkels, het pleintje met het bankje waar je tijdens je wandeling even plaats neemt. Er bestaat een spreekwoord over “oude bomen en verplanten”, maar studie leert ons dat dit effectief een mentale en fysieke impact heeft op het welbevinden van oudere mensen.

Het sociale netwerk of de community van ouderen hangt daar mee samen.

We hebben het hier over je netwerk van familie, vrienden, kennissen, buren, … waarop je kan terugvallen als je een probleempje hebt. Daarnaast zijn er de ontmoetingsplaatsen, recreatiecentra en culturele events die een heel belangrijke rol spelen om dat netwerk te behouden.

Het aspect mobiliteit of transport.

Als je vlot van punt a naar b geraakt en je kan rekenen op diverse oplossingen (openbaar vervoer, taxi, hulp, Uber, …), zal je actiever blijven.

Nieuwe dingen ontdekken en levenslang leren

Ook het doorlopend leren en nieuwe dingen ontdekken is een factor die absoluut helpt bij goed thuis kunnen blijven wonen. Dat kunnen digitale vaardigheden zijn (nog belangrijker geworden sinds Covid-19), maar ook een nieuwe taal leren of leren schilderen bijvoorbeeld.

Last but not least is er de kwestie van een goede planning.

Je weet dat er ondanks alles misschien wel een tijd komt dat er veel medische zorg zal nodig zijn. Of dat het niet meer zal lukken om alleen thuis te blijven wonen. Als je dan een idee hebt van wat voor jou belangrijk is, als je dit al voorbereid hebt en je administratie en financiën goed geordend hebt, dan geeft dit alles ook al zekerheid en veiligheid.
 

Conclusie: Ageing in place zorgt voor mentale gemoedsrust

Deze 6 factoren worden heel frequent aangehaald als het gaat over geluk op oudere leeftijd. Want het is duidelijk: je geluk hangt niet altijd en alleen samen met je fysieke gezondheid, maar wel met je mentale geluk. Of zoals Dick Swaab het in zijn bestseller ‘Wij zijn ons brein’ zo mooi verwoordde:

‘Mensen die met meer gemoedsrust kunnen terugkijken op het leven, zijn gelukkiger en gezonder.’ Of zoals we al schreven, ‘Als je omgevingsfactoren goed zitten, zit je beter in je vel’.

Als we dus de mantelzorgers ook een beetje gelukkiger willen maken en de druk van hun schouders nemen, dan moeten we inzetten op deze 6 punten. Als deze op orde zijn, zullen zij meer ruimte hebben voor leuke contacten met hun pa/ma of kind waar ze mantelzorger voor zijn.

Wil je meer weten hoe Pa&Ma concreet bijdraagt om je in alle gemoedsrust langer zelfstandig thuis te laten wonen, check dan hier onze missie.

Peter Dick - Founder Pa&Ma
 
Geen opmerkingen...

Laat hier uw opmerking

Simple catpcha image
Top

© Copyright 2021 DynamICK - Designed by IlBa Projects - All Rights Reserved